Ung thư phổi là căn bệnh ung thư phổ biến thứ hai trên toàn cầu. Tại Việt Nam, đây là loại ung thư phổ biến thứ 3, chiếm khoảng 13,5% tổng số ca mắc mới, với hơn 24.400 trường hợp được ghi nhận trong năm 2022. Đáng buồn là có đến 57% bệnh nhân ung thư phổi được phát hiện khi bệnh đã ở giai đoạn cuối (giai đoạn 4).
Khi đối diện với chẩn đoán ung thư phổi giai đoạn 4, câu hỏi đau đáu nhất của người bệnh và gia đình là: Ung thư phổi giai đoạn 4 có chữa được không?
Các chuyên gia ung bướu khẳng định ung thư phổi giai đoạn IV không có khả năng chữa khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, nhờ vào những tiến bộ vượt bậc của y học hiện đại, mục tiêu điều trị đã chuyển sang kéo dài thời gian sống và cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân. Bài viết này của Phòng khám Ung bướu Sài Gòn sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tiên lượng, các dấu hiệu nhận biết và các phương pháp điều trị giảm nhẹ tiên tiến nhất hiện nay, từ đó giúp người bệnh có sự chuẩn bị tốt nhất trên hành trình chống lại bệnh tật.
Tổng quan về Ung thư phổi giai đoạn 4: Hiểu đúng về tiên lượng
1. Ung thư phổi giai đoạn 4 là gì?
Ung thư phổi giai đoạn 4 (thường được gọi là giai đoạn cuối) là giai đoạn muộn nhất, có tiên lượng xấu nhất. Ở giai đoạn này, các tế bào và khối u ung thư đã lan rộng (di căn) ra ngoài phổi đến hai phổi, khu vực quanh phổi, và các cơ quan ở xa trong cơ thể.
2. Mục tiêu điều trị Ung thư phổi giai đoạn 4
Do bệnh đã di căn, việc điều trị không nhằm mục đích chữa khỏi. Thay vào đó, mục đích chính là tập trung vào việc giảm nhẹ sự đau đớn, hạn chế sự tiến triển của bệnh, kéo dài thời gian sống, và nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.
Dấu hiệu cảnh báo Ung thư phổi giai đoạn cuối
Việc nhận diện các dấu hiệu sớm của ung thư phổi là rất quan trọng. Tuy nhiên, ở giai đoạn 4, khối u đã phát triển lớn và thường đã xâm lấn nhiều vị trí quan trọng trong nội tạng, gây ra nhiều triệu chứng nghiêm trọng, cần thiết phải tập trung vào chăm sóc giảm nhẹ:
1. Triệu chứng hô hấp và toàn thân
• Ho dai dẳng: Ho liên tục, thường kèm theo nhiều đờm, thậm chí có thể lẫn máu.
• Thở khó và đau nhói: Bệnh nhân thường gặp tình trạng khó thở. Cảm giác đau nhói có thể xuất hiện khi hít thở do các tế bào ung thư đã lan ra trong lồng ngực.
• Xẹp phổi: Khối u có thể gây chèn ép, hoặc do chất lỏng làm giảm không khí vào phổi. Tình trạng này cản trở quá trình trao đổi khí, dẫn đến khó thở và giảm khả năng hấp thụ oxy.
• Mệt mỏi kéo dài: Bao gồm mệt mỏi về thể chất, tinh thần và cảm xúc.
• Sụt cân nhanh: Người bệnh thường bị sụt cân không rõ nguyên nhân.
• Chán ăn: Sự mệt mỏi, khó chịu, và các tác dụng phụ của thuốc điều trị có thể làm giảm sự thèm ăn hoặc làm thay đổi cảm giác vị giác với thức ăn.
2. Triệu chứng di căn
Khi ung thư phổi giai đoạn 4 di căn đến các cơ quan khác, chúng gây ra các triệu chứng liên quan đến khu vực đó:
• Đau đớn nghiêm trọng: Cảm giác đau có thể rất nghiêm trọng, đội ngũ y tế cần hỗ trợ kiểm soát cơn đau hiệu quả. Cơn đau có thể xuất hiện dưới dạng nhức xương.
• Biểu hiện thần kinh: Đau đầu, khó nói.
• Nổi hạch bất thường: Tại các vùng cổ, thượng đòn, nách, v.v..
• Khàn tiếng, mất giọng: Nếu tế bào ung thư lan lên khu vực thanh quản hoặc họng.
• Chảy máu: Khối u di căn vào đường thở lớn có thể gây chảy máu.
Cơ hội sống sót và các yếu tố ảnh hưởng đến tiên lượng
Mặc dù ung thư phổi giai đoạn 4 không thể chữa khỏi, việc hiểu về tiên lượng và các yếu tố ảnh hưởng sẽ giúp người bệnh và gia đình chuẩn bị tâm lý và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất.
1. Tỷ lệ sống sót sau 5 năm
Tỷ lệ sống sót sau 5 năm là thước đo thống kê số người bệnh còn sống sau 5 năm kể từ khi được chẩn đoán.
• Tỷ lệ chung: Theo thống kê, tỷ lệ sống sót sau 5 năm đối với bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn IV dao động khoảng 4,7% đến 5,8%.
• Lưu ý quan trọng: Con số thống kê này được dựa trên dữ liệu chẩn đoán và điều trị ít nhất 5 năm trước đó, do đó không phản ánh đầy đủ những tiến bộ điều trị mới nhất (như thuốc nhắm trúng đích, miễn dịch).
2. Tiên lượng theo loại ung thư phổi
Tiên lượng sống thay đổi đáng kể tùy thuộc vào loại ung thư phổi bệnh nhân mắc phải:
• Ung thư phổi không tế bào nhỏ (NSCLC): Loại này thường gặp và tiến triển chậm hơn. Khi khối u đã di căn (Giai đoạn 4), tỷ lệ sống sót sau 5 năm là khoảng 8%. Do tiến triển chậm, bệnh nhân NSCLC có cơ hội sống thêm cao hơn.
• Ung thư phổi tế bào nhỏ (SCLC): Loại này hiếm gặp nhưng tiến triển rất nhanh, thường đã di căn đến nhiều nơi trong cơ thể khi được chẩn đoán. Thời gian sống thêm trung bình của bệnh nhân SCLC giai đoạn 4 dao động từ 6 đến 12 tháng (nếu được điều trị). Nếu không được điều trị, thời gian sống trung bình có thể chỉ còn khoảng 2 đến 4 tháng.
3. Các yếu tố cá nhân ảnh hưởng đến thời gian sống
Thời gian sống của người bệnh ung thư phổi giai đoạn 4 sống được bao lâu phụ thuộc vào nhiều yếu tố:
1. Sức khỏe tổng quát (Thể trạng): Người bệnh có sức khỏe tốt khi được chẩn đoán thường có khả năng chịu đựng các phương pháp điều trị tốt hơn.
2. Tuổi tác: Các nghiên cứu chỉ ra rằng bệnh nhân tuổi càng cao có tiên lượng kém hơn.
3. Đáp ứng với điều trị: Người bệnh có đáp ứng tốt với các phác đồ điều trị ung thư phổi giai đoạn 4 thường có cơ hội sống sót cao hơn.
4. Đặc điểm khối bướu: Việc xác định đột biến gen của khối bướu đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc lựa chọn thuốc nhắm trúng đích và liệu pháp miễn dịch.
Các phương pháp điều trị và chăm sóc giảm nhẹ hiện đại
Mục đích chính của điều trị ung thư phổi giai đoạn 4 là giảm nhẹ triệu chứng và tối đa hóa chất lượng sống. Các phương pháp điều trị hiện nay thường là đa mô thức và được cá nhân hóa:
1. Điều trị Nội khoa chuyên sâu
Việc lựa chọn phác đồ điều trị tùy thuộc vào khả năng kinh tế của bệnh nhân và đặc điểm đột biến gen của khối bướu.
• Hóa trị ung thư: Là một trong những lựa chọn điều trị.
• Thuốc nhắm trúng đích: Áp dụng khi xét nghiệm chuyên sâu tìm thấy các đột biến gen phù hợp.
• Liệu pháp miễn dịch: Là một phương pháp điều trị có thể được chọn lựa.
• Thử nghiệm lâm sàng: Bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn cuối có thể tham gia vào các thử nghiệm lâm sàng hiện có. Điều này có thể giúp họ tiếp cận các phương pháp điều trị mới, có khả năng cải thiện tiên lượng sống sót.
• Kiểm soát Di căn: Bác sĩ có thể sử dụng bức xạ hoặc các thủ thuật khác để xử lý các khối u di căn gây chảy máu ở đường thở lớn.
2. Chăm sóc giảm nhẹ (Palliative Care)
Chăm sóc giảm nhẹ là một phần quan trọng, giúp bệnh nhân quản lý các tác dụng phụ khó chịu từ phương pháp điều trị, tập trung vào việc kiểm soát triệu chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Khi điều trị tại bệnh viện, bệnh nhân có thể nhận được sự chăm sóc chuyên sâu hơn, bao gồm:
• Áp dụng các biện pháp hóa trị, xạ trị để giảm đau.
• Hỗ trợ hô hấp bằng máy móc và thiết bị.
• Xử lý tràn dịch màng phổi thông qua hút dịch và dẫn lưu màng phổi kịp thời.
• Đặt ống sonde nếu bệnh nhân gặp khó khăn trong việc ăn uống.
• Sẵn sàng cấp cứu trong trường hợp khẩn cấp.
Lời khuyên chuyên gia và tầm quan trọng của hỗ trợ tinh thần
Việc điều trị và chăm sóc toàn diện cùng với sự hỗ trợ từ gia đình và đội ngũ y tế đóng vai trò then chốt trong việc cải thiện chất lượng cuộc sống và kéo dài tuổi thọ cho bệnh nhân.
1. Quản lý triệu chứng tại nhà và dinh dưỡng
Chăm sóc tại nhà giúp bệnh nhân cảm thấy thoải mái hơn và giảm gánh nặng tinh thần.
• Kiểm soát Khó thở và Ho: Uống nhiều nước để làm loãng đờm, kê cao gối khi nằm giúp bệnh nhân dễ thở. Nếu khó thở nghiêm trọng, việc sử dụng máy thở oxy có thể cần thiết. Bác sĩ có thể chỉ định thuốc long đờm hoặc kháng sinh.
• Giảm đau: Đau là triệu chứng phổ biến. Gia đình cần theo dõi sát sao tác dụng phụ của thuốc giảm đau và thông báo cho bác sĩ để điều chỉnh liều lượng nếu cần. Các thuốc giảm đau mạnh như Morphin có thể được dùng nếu đau nặng; nếu đau nhẹ hơn, có thể dùng steroid, ibuprofen hoặc paracetamol, corticosteroid.
• Chế độ Dinh dưỡng: Bệnh nhân cần ăn uống đầy đủ để tăng sức chống chọi bệnh. Thực đơn nên bao gồm tinh bột (gạo, ngũ cốc), vitamin, chất xơ (rau xanh, hoa quả), và protein, chất béo (thịt, cá, trứng, sữa). Nên chọn các món ăn mềm và dễ nuốt.
• Lối sống: Người bệnh nên dừng các thói quen không tốt như hút thuốc lá. Duy trì tập thể dục vừa phải và ăn uống khoa học, hợp lý.
2. Chăm sóc sức khỏe tinh thần
Người bệnh ung thư giai đoạn cuối thường đối mặt với tuyệt vọng và lo lắng. Các cơn hô hấp nhanh hoặc ngừng thở tạm thời có thể khiến người bệnh suy nghĩ tiêu cực.
• Hỗ trợ Tinh thần: Sự động viên từ người thân và bạn bè giúp cải thiện tinh thần rất nhiều. Người bệnh cần thành thật về nhu cầu của bản thân và tìm kiếm sự hỗ trợ từ các mối quan hệ đáng tin cậy.
• Tìm kiếm Chuyên gia: Bệnh nhân có thể cân nhắc tham gia vào nhóm hỗ trợ hoặc tìm kiếm cố vấn, chuyên gia trị liệu để được tư vấn giải pháp phù hợp.
• Trao đổi với Bác sĩ: Hạn chế căng thẳng, giữ tinh thần thoải mái, và trao đổi với bác sĩ khi cần sự hỗ trợ tâm lý sẽ góp phần quan trọng trong việc cải thiện chất lượng cuộc sống.
Tầm soát và điều trị: Hành động ngay tại Phòng khám Ung bướu Sài Gòn
Mặc dù ung thư phổi giai đoạn 4 là giai đoạn muộn và không chữa khỏi, nhưng việc điều trị tích cực bằng các phương pháp hiện đại (hóa trị, liệu pháp nhắm trúng đích, liệu pháp miễn dịch) và chăm sóc giảm nhẹ chuyên sâu có thể giúp người bệnh kéo dài tuổi thọ và cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống.
Các triệu chứng ban đầu của ung thư phổi có thể bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Việc thăm khám tại các đơn vị y tế uy tín là cần thiết để quá trình chẩn đoán sớm (chụp X-quang hoặc CT scan) diễn ra thuận lợi, tránh phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn.
Phòng khám Ung bướu Sài Gòn cam kết đồng hành cùng bệnh nhân ung thư phổi, cung cấp các dịch vụ chẩn đoán chuyên sâu (như xét nghiệm đột biến gen khối bướu) và xây dựng phác đồ điều trị ung thư phổi giai đoạn 4 cá nhân hóa, tập trung vào mục tiêu kiểm soát bệnh, giảm đau đớn và duy trì sự sống.
Nếu bạn hoặc người thân đang cần tư vấn chuyên sâu về tiên lượng, phác đồ điều trị, hoặc dịch vụ chăm sóc giảm nhẹ cho Ung thư phổi giai đoạn 4, hãy liên hệ ngay với Phòng khám Ung bướu Sài Gòn để được đội ngũ chuyên gia hỗ trợ kịp thời.
Comments are closed